Wascilinder
Synoniemen: Renal failure casts, waxy
Cilinders zijn langwerpige structuren die worden gevormd in de niertubuli en voornamelijk bestaan uit uromoduline, ook wel bekend als Tamm-Horsfall-eiwit. Dit glycoproteïne wordt afgescheiden door cellen in de opstijgende lis van Henle en het distale tubulussegment. De vorming van cilinders wordt bevorderd door een zure pH en geconcentreerde urine, omstandigheden die de neerslag van uromoduline in een gelachtige structuur mogelijk maken. Tijdens hun vorming kunnen cilinders andere componenten uit de tubulusvloeistof insluiten, zoals cellen, vetdruppels of granulaire (korrelige) resten, waardoor verschillende typen cilinders ontstaan. In zekere zin kan een cilinder dus worden beschouwd als een “biopt” van het deel van de tubulus waarin hij gevormd is. Cilinders zijn microscopisch zichtbaar, meestal onder helderveld microscopie, maar hun detectie hangt af van hun samenstelling en transparantie.
Een wascilinder is een brede, donker ogende, homogene, fijnkorrelige en sterk lichtbrekende cilinder met vaak scherpe, afgebroken of ingedeukte randen. De precieze oorsprong en samenstelling van wascilinders is nog niet volledig duidelijk. Een mogelijkheid is dat ze ontstaan uit hyalienecilinders die degenereren onder veranderende urineomstandigheden. Een andere mogelijkheid is dat cel- of vetcilinders bij een vertraagde urineflow — typisch bij ernstig acuut of chronisch nierfalen — degenereren tot een wasachtige structuur. Het aantonen van wascilinders is altijd pathologisch en wijst op ernstige nierschade.
